Oficjalna nazwa popularnej w Polsce rzeżuchy to pieprzyca siewna (Lepidium sativum). Ta niepozorna roślina ma bardzo duże właściwości lecznicze i kosmetyczne. Jej prozdrowotne działanie odkryto już tysiące lat temu. Jest to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny kapustowatych. Uprawiana jest na całym świecie. Pochodzi z południowozachodniej Azji, Etiopii, Pakistanu i Egiptu. Do Europy dotarła w starożytności, początkowo uprawiana tylko w Rzymie i Grecji była stosowana w celach leczniczych, a także poprawiających urodę. Rzeżucha do Polski dotarła w XV wieku. Tradycyjnie jest wysiewana na Wielkanoc, ale warto o niej pamiętać przez cały rok. Najczęściej spożywa się ją w stanie pełnego rozwoju liścieni.
    Rzeżucha to cenne źródło naturalnych witamin: A, B1, B2, C, E, K, PP oraz składników mineralnych: żelaza, siarki, magnezu, wapnia, potasu, manganu, fosforu, chromu i łatwo przyswajalnego jodu. Ponadto zawiera olejki eteryczne i błonnik pokarmowy. Dostarcza niewiele kalorii.

Wartość odżywcza

    Rzeżucha posiada wiele cennych właściwości. Kiedyś była stosowana na owrzodzenia skóry i pasożyty jelit oraz używana jako środek do dezynfekcji jamy ustnej. Ma pozytywne działanie na układ pokarmowy tzn. pobudza ona procesy przemiany materii i wydzielanie soku żołądkowego, działa żółciopędnie, poprawia trawienie. Wspomaga odchudzanie i oczyszczanie organizmu z toksyn, działa silnie moczopędnie. Po rzeżuchę powinny sięgać osoby z anemią, gdyż działa krwiotwórczo oraz osoby z chorobą wieńcową i zaburzeniami krążenia. Roślina bogata jest w chrom, który wspomaga prawidłową pracę trzustki oraz obniża poziom cukru we krwi, w związku z tym rzeżucha zalecana jest osobom chorym na cukrzycę i powinna często być obecna w ich diecie. Ze względu na wapń polecana jest osobom cierpiącym na osteoporozę. Zawiera duże ilości jodu, w związku z czym pomaga przy zaburzeniach tarczycy. Łagodzi dolegliwości reumatyczne oraz działa dezynfekująco na jamę ustną i układ pokarmowy. Polecana jest osobom palącym papierosy ze wzglądu na dużą ilość witaminy C, która działa antyoksydacyjnie.
    Rzeżuchą jednak nie można zbyt się objadać, ponieważ jest silnie moczopędna, w związku z czym, jeśli zjemy jej za dużo, może to spowodować stan zapalny pęcherza. Wystarczy w ciągu doby zjeść kilka porcji wielkości łyżeczki od herbaty (maksymalnie 3 łyżki). Zalecana jest w wiosennych kuracjach oczyszczających, gdyż znakomicie regeneruje organizm po zimie, zwiększając odporność oraz dodając energię.
    Rzeżucha jest także świetnym kosmetykiem. Spożywanie kiełków ma korzystny wpływ na wygląd skóry, włosów i paznokci. Jedzenie jej to bardzo dobry sposób na trądzik i łojotokową cerę. Świeżym sokiem można przemywać twarz, aby rozjaśnić plamy, przebarwienia i piegi. Za sprawą zawartej w niej siarki pobudza ona również cebulki włosowe co powoduje, że włosy stają się mocniejsze.
    Smak rzeżuchy jest specyficzny, oryginalny i wyrazisty, choć nie każdemu odpowiada. Niepowtarzalny pikantny ostry smak i zapach zawdzięcza olejkom eterycznym w których skład wchodzą związki siarki. Rzeżuchę najlepiej jeść na surowo, ponieważ pod wpływem obróbki termicznej traci wartość odżywczą. Do jedzenia nadają się listki i kiełki rośliny. Rzeżucha jest świetnym dodatkiem do różnych potraw. Kiełki nadają się do kanapek, różnego rodzaju sałatek, surówek, zup, sosów, jajek czy serów. Dzięki rzeżusze smak potrawy jest zaostrzony i wyrazisty. Na kanapki można ją posypać posiekaną jak szczypiorek. W potrawach możemy nią zastąpić pietruszkę, szczypiorek czy koperek. W smaku jest pikantna, w związku z czym nie ma potrzeby już dosalać potrawy ani używać pieprzu – jest to ważne dla osób na diecie bezsolnej.

Sianie rzeżuchy

    Rzeżuchę bardzo łatwo można hodować w domu. Na płaskim talerzu wysiewamy nasionka na delikatnie mokrą bibułkę, watę lub ligninę. Systematycznie codziennie od dnia posadzenia podlewamy nasiona. Rzeżucha powinna stać w ciepłym i jasnym miejscu. Po kilku dniach powinna się zazielenić tzn. pierwsze kiełki pojawiają się już drugiego lub trzeciego dnia. Po 8–10 dniach rzeżuchę można ścinać i spożywać. Jeśli przed jedzeniem przepłuczemy kiełki wodą, będą chrupiące. Należy dbać o to, aby nie zakwitła, ponieważ nabiera wtedy ostrego i gorzkiego smaku.
    Dobroczynne właściwości zdrowotne i kosmetyczne rzeżuchy są nieocenione, więc
warto się skusić i zasiać rzeżuchę już dziś.

Wartości odżywcze kiełków rzeżuchy

Julia Podlipniak
specjalista ds. żywienia

Publikacja: marzec 2014

Źródła:
www.kielki.info
www.odzywianie.info.pl
www.nal.usda.gov